Azjatyckie sztuki walki od dawna fascynują ludzi na całym świecie. Ich tajemniczość, niezwykłe umiejętności i tradycje sprawiają, że wzbudzają zainteresowanie i podziw. Nic więc dziwnego, że znajdują one swoje odzwierciedlenie także w świecie filmu. W kinie azjatyckie sztuki walki stały się wręcz osobnym gatunkiem, który ma rzesze fanów. Jakie jest znaczenie i rola tych sztuk walki w filmach? Jaką mają historię i przyszłość na ekranie? Odpowiedzi na te pytania znajdziemy, przyglądając się bliżej obecności azjatyckich sztuk walki w kinie.
Historia azjatyckich sztuk walki w filmach
Azjatyckie sztuki walki zaczęły pojawiać się w filmach już w początkach kina. Jednak ich prawdziwy rozkwit nastąpił w latach 60. i 70. XX wieku za sprawą Bruce'a Lee. To właśnie ten legendarny aktor i mistrz kung-fu zapoczątkował modę na wschodnie sztuki walki w kinie. Lee wprowadził dynamikę i widowiskowość walk, jakiej do tej pory na ekranie nie oglądano. Jego filmy, takie jak "Wejście smoka" czy "Wściekłe pięści", na zawsze zmieniły oblicze kina akcji.
Początki sztuk walki w filmach
Pierwsze produkcje z elementami sztuk walki pojawiły się już w latach 20. i 30. Były to głównie nieme filmy z Chin i Japonii. Jednak azjatyckie sztuki walki odgrywały w nich jedynie drugoplanową rolę. Prawdziwy przełom nastąpił dopiero cztery dekady później.
Bruce Lee i narodziny kina kung-fu
To właśnie Bruce Lee można uznać za ojca filmowych sztuk walki. Jego filmy z końca lat 60. i początku 70. rozpoczęły prawdziwą rewolucję i lawinę zainteresowania kung-fu. Lee wprowadził do kina zupełnie nowy, dynamiczny i efektowny styl walki. Jego talent i charyzma zapewniły kinu sztuk walki ogromną popularność.
Kontynuacja i rozwój w latach 70. i 80.
Choć po śmierci Bruce Lee'a w 1973 roku kino kung-fu nieco podupadło, to jednak nadal się rozwijało. W latach 70. i 80. powstawały kolejne filmy akcji ze sztukami walki z Jackie Chanem, Jet Li czy Sonny Chiba w rolach głównych. Rosła też popularność innych stylów poza kung-fu, jak karate czy taekwondo.
Najpopularniejsze azjatyckie sztuki walki na ekranie
Kung-fu
To właśnie kung-fu, czyli chińskie sztuki walki, zdominowały kino akcji w latach 70. Styl ten charakteryzuje się akrobatycznymi kopnięciami, uderzeniami dłoni i pracy w różnych pozycjach. Filmy Bruce'a Lee spopularyzowały kung-fu na całym świecie.
Karate
Karate to określenie dla japońskich stylów walki bez broni. W filmach karate charakteryzuje się mocnymi, precyzyjnymi ciosami rękoma i nogami. Do mistrzów karate w kinie należeli m.in. Chuck Norris czy Sonny Chiba.
Judo i jujitsu
Judo i jujitsu to japońskie sztuki walki bazujące na rzutach i dźwigniach. Ich efektowne techniki rzutów widzieliśmy m.in. w filmach z Jackie Chanem czy Jet Li. Judo i jujitsu często łączą się też z elementami karate.
Najsłynniejsi aktorzy i mistrzowie sztuk walki
Bruce Lee
Bez wątpienia najważniejszą osobą, jeśli chodzi o azjatyckie sztuki walki w kinie. Jego filmy zmieniły oblicze kina akcji. Bruce Lee oprócz niezwykłych umiejętności miał też charyzmę i wyczucie, jak je pokazać na ekranie.
Jackie Chan
Legendarny aktor i kaskader, znany z niezwykle widowiskowych i komediowych scen walki. W swoich filmach mistrzowsko łączył elementy kung-fu, judo i akrobatyki. Ma na koncie ponad 100 produkcji.
Jet Li
Jeden z najpopularniejszych azjatyckich aktorów kina akcji. Specjalizował się głównie w stylach wushu, ale grał też m.in. mistrza taijiquan w filmie "Tai-Chi Master". Znany z ról w filmach "Fist of Legend" czy "Hero".
Najlepsze filmy akcji o tematyce azjatyckich sztuk walki

Wejście smoka
Kultowy film z Bruce'em Lee z 1972 r., który rozpoczął modę na kino kung-fu. Lee w spektakularny sposób zaprezentował w nim sztukę walki jeet kune do.
36 komnat Shaolin
Klasyk kina kung-fu z 1978 r. z legendarną sceną walki bohatera z dziesiątkami przeciwników. Film utrwalił wizerunek mnicha-wojownika.
Ong Bak
Tajski film z 2003 r., który ożywił tradycję filmów z azjatyckimi sztukami walki. Tony Jaa zaprezentował w nim efektowne techniki stylu muay thai.
Wpływ azjatyckich sztuk walki na kulturę i kino
Popularyzacja dalekowschodnich sztuk walki
Filmy sprawiły, że azjatyckie sztuki walki stały się modne na całym świecie. Miliony ludzi zaczęły je trenować. Powstawały liczne szkoły kung-fu czy karate.
Nowy gatunek filmów - kino sztuk walki
Kino akcji wypełniło się filmami ze sztukami walki, które stały się osobnym, popularnym gatunkiem. Do dziś powstają nowe filmy kontynuujące tę tradycję.
Azjatyckie sztuki walki jako widowisko
Dzięki kinu sztuki walki zyskały famę widowiskowej rozrywki dla milionów widzów. Stały się elementem popkultury i weszły do mainstreamu.
Przyszłość azjatyckich sztuk walki w filmach
Nowe techniki i efekty specjalne
Rozwój technologii pozwala na jeszcze bardziej widowiskowe sceny walki z wykorzystaniem CGI, efektów specjalnych, slow motion itp.
Nowe gwiazdy i mistrzowie
Na scenę wkraczają nowi utalentowani aktorzy i specjaliści od sztuk walki, gotowi rozwinąć ten gatunek filmowy.
Poszukiwanie nowych pomysłów i historii
Twórcy poszukują innowacyjnych pomysłów fabularnych i nowych scenerii dla filmów akcji ze sztukami walki.
Podsumowanie
Azjatyckie sztuki walki od dawna stanowią nieodłączny element kina akcji. Ich historia na dużym ekranie jest długa i barwna. Od czasów Bruce'a Lee wschodnie sztuki walki rozpalają wyobraźnię widzów i przyciągają ich dynamicznymi scenami pojedynków. Dzięki nim miliony osób na całym świecie zainteresowały się kung-fu, karate czy judo. Choć od złotej ery kina kung-fu minęło już kilka dekad, azjatyckie sztuki walki wciąż mają się dobrze i przeżywają swoisty renesans za sprawą nowych talentów i technologii. Jedno jest pewne - ich filmowa przyszłość rysuje się w jak najbardziej widowiskowych barwach.