Filmy o kosmitach od dawna budzą ogromne zainteresowanie widzów na całym świecie. Ten niezwykły gatunek filmowy ma bardzo długą i ciekawą historię, sięgającą początków kina. Na przestrzeni dekad powstało wiele kultowych produkcji podejmujących tematykę UFO, obcych cywilizacji i podróży międzyplanetarnych. Ewoluował nie tylko sposób przedstawiania kosmitów na ekranie, ale także techniki filmowe wykorzystywane do ukazania odległych planet i pozaziemskich statków. W niniejszym artykule przyjrzymy się najważniejszym etapom w historii gatunku filmów o kosmitach oraz najsłynniejszym produkcjom, które wywarły ogromny wpływ na kinematografię sf.
Filmy science fiction o kosmitach – początki gatunku
Początki filmów o tematyce kosmicznej sięgają zarania kina, kiedy to powstawały krótkometrażowe, nieme produkcje ukazujące wyprawy na Księżyc oraz spotkania z przybyszami z innych planet. Jednym z pierwszych tego typu obrazów był francuski film „Podróż na Księżyc” z 1902 roku w reżyserii George'a Mélièsa, uznawany za prekursora efektów specjalnych w kinie. Film przedstawiał grupę naukowców lecących rakietą na Księżyc, gdzie spotykali takie postacie jak król Saturna czy tańczące księżycowe panny. Inne ważne niema produkcje to m.in. „Księżycowy zwiadowca” (1909), „Upiór w przestworzach” (1910) czy „Na skraju wszechświata” (1910). Choć filmy te cechowała naiwność i prostota, to zapoczątkowały fascynację tematyką kosmiczną w kinie.
Wczesne filmy o kosmitach
W erze filmów niemych powstało wiele krótkometrażowych obrazów sf o wizytach kosmitów na Ziemi, jednak ich poziom był bardzo nierówny. Dopiero rozwój technik filmowych pozwolił na realizację bardziej złożonych fabuł kosmicznych. Przełomowym filmem była „Metropolis” Fritza Langa z 1927 roku, ukazująca wizję futurystycznego miasta z zaawansowanymi robotami. Pod koniec lat 20. nakręcono też takie produkcje jak „Żona z planety Mars” czy „Kobieta na Księżycu”, podejmujące wątki podróży międzyplanetarnych. Jednak prawdziwy rozkwit kina sf nastąpił wraz z nadejściem ery dźwiękowej w kinie.
Wpływ literatury na wczesne filmy kosmiczne
Na filmy o kosmitach duży wpływ miała ówczesna literatura sf, szczególnie powieści autorów takich jak Juliusz Verne czy Herbert George Wells. Ekranizacje ich dzieł, jak „Wyspa doktora Moreau” czy „Pierwsi ludzie na Księżycu” przenosiły wizje pisarzy na kinowy ekran. Wykorzystywano też pomysły z popularnych wówczas komiksów i pulpowych magazynów sci-fi. Te źródła inspiracji ukształtowały wyobrażenia na temat kosmosu i kosmitów w pierwszych dekadach kina.
Klasyka filmów o UFO i kosmitach w latach 50. i 60.
Lata 50. i 60. XX wieku to złoty okres filmów o UFO i kosmitach, które czerpały inspirację z ówczesnej obsesji na punkcie lotów kosmicznych i ufologii. Powstawały wówczas takie klasyki gatunku jak „Dzień, w którym Ziemia stanęła w miejscu” czy „Inwazja porywaczy ciał”. Filmy sf z tego okresu cechowała naiwność, prostota efektów specjalnych, ale także niepowtarzalny klimat. Odzwierciedlały one zarazem ówczesne lęki przed inwazją komunistów, ale też nadzieje związane z podbojem kosmosu.
Najważniejsze tytuły z lat 50.
W latach 50. powstał cały szereg kultowych filmów o tematyce ufologicznej. Do najważniejszych tytułów należą: „Dzień, w którym Ziemia stanęła w miejscu” (1951) o kosmicznym przybyszu Klaacie, „Zakazana planeta” (1956) o załodze rozbitej na planecie zamieszkanej przez potwory, „UFO: Inwazja z Altair” (1956), a także „Nieznany świat” (1957) o wyprawie na głębiny oceanu, gdzie napotkano obcą cywilizację. Filmy te odznaczały się prostotą i naiwnością, lecz zapadały w pamięć niezwykłą atmosferą.
Kultowe obrazy lat 60.
Lata 60. przyniosły takie klasyki jak „Dzień Marsa” (1962) o inwazji Marsjan czy „Planeta małp” (1968) o astronautach rozbitkach na planecie małp. Ogromną popularność zdobył serial „Star Trek” (od 1966), który zapoczątkował erę opowieści o statkach kosmicznych eksplorujących galaktykę. Z kolei „2001: Odyseja kosmiczna” (1968) Stanleya Kubricka zrewolucjonizowała efekty specjalne i realizm w przedstawianiu podróży kosmicznych. Te produkcje na zawsze wpisały się do kanonu gatunku.
Złota era filmów kosmicznych w latach 70. i 80.
Kolejna złota dekada dla filmów o kosmitach to lata 70. i 80. XX wieku. To wówczas powstały takie arcydzieła jak „Bliskie spotkania trzeciego stopnia”, „Gwiezdne wojny”, „Obcy – ósmy pasażer Nostromo” czy „E.T.”. Filmy sf tego okresu odznaczały się już o wiele większą dbałością o realizm, a także przełomowymi efektami specjalnymi. Ukazywały zarówno optymistyczną, jak i mroczną wizję spotkania z kosmitami.
Kultowe obrazy z lat 70.
Lata 70. to przede wszystkim kultowe „Bliskie spotkania trzeciego stopnia” (1977) Stevena Spielberga o uprowadzeniu przez UFO, które na zawsze wpisało się do popkultury. Ogromny rozgłos zdobyły też „Gwiezdne wojny” (1977) George’a Lucasa, tworząc uniwersum science fiction kina popularnego. Niezwykłe realistyczne efekty oferowały z kolei „Człowiek plus” (1976) czy „Supernova” (1978).
Arcydzieła filmowe z lat 80.
Lata 80. to nadejście takich arcydzieł gatunku jak mroczny „Obcy – ósmy pasażer Nostromo” (1979), opowiadający o starciu załogi statku kosmicznego z krwiożerczym kosmitą. Z kolei „E.T.” (1982) Spielberga przedstawiał przyjazną historię przyjaźni chłopca z pozaziemskim przybyszem. Ogromne wrażenie wywarł też „Terminator” (1984) Jamesa Camerona ze scenami bitwy zrobotyzowanymi żołnierzami przybyłymi z przyszłości. Te produkcje na stałe weszły do klasyki kina.
Współczesne obrazy o tematyce ufologicznej
Choć złote lata kina sf minęły, to współcześnie wciąż powstają interesujące produkcje podejmujące wątki spotkań z kosmitami i podboju kosmosu. Wykorzystują one najnowsze zdobycze technik filmowych, aby jak najwierniej oddać realia podróży międzygwiezdnych. Niektóre kontynuują kultowe cykle sprzed lat, inne zaś proponują zupełnie nowe spojrzenie na kontakty z obcymi cywilizacjami.
Kontynuacje kultowych serii
W ostatnich latach powstały kolejne części "Gwiezdnych wojen", "Obcego" czy "Terminatora", wykorzystujące efekty CGI do ukazania widowiskowych pojedynków kosmicznych. Fani mogli zobaczyć losy znanych bohaterów po latach oraz nowe zagrożenia czyhające w odległych zakątkach wszechświata. Te kontynuacje kultowych serii cieszą się niesłabnącą popularnością.
Nowe obrazy o tematyce ufologicznej
Powstają też nowe produkcje sf o kosmitach i podbojach kosmicznych. Do głośnych filmów ostatnich lat należą: „Prometeusz” (2012), „Obcy: Przymierze” (2017), „Marsjanin” (2015) czy „Passenger” (2016). Ukazują one nowoczesną wizję podróży międzyplanetarnych oraz kontaktów z obcymi. Dzięki współczesnym technikom filmowym jeszcze bardziej zbliżają widzów do realiów eksploracji kosmosu.
Najsłynniejsze produkcje o kosmitach na przestrzeni lat
Przeglądając historię filmów o kosmitach, można wyróżnić kilka produkcji, które w szczególny sposób zrewolucjonizowały ten gatunek i na stałe zapisały się w jego kanonie. Są to arcydzieła kina sf, które wywarły ogromny wpływ na wyobrażenia o podróżach kosmicznych i spotkaniach z obcymi formami życia.
"Metropolis" (1927)
To przełomowy niemy film sf, który ukształtował gatunek filmów o przyszłości. Jego futurystyczna wizja miasta przyszłości z robotami zaprzątała wyobraźnię widzów.
"2001: Odyseja kosmiczna" (1968)
Arcydzieło Stanleya Kubricka zrewolucjonizowało efekty specjalne i realizm w przedstawianiu podróży kosmicznych. Wywarło wpływ na całą kinematografię.
"Gwiezdne wojny" (1977)
Ten hit science fiction George'a Lucasa na zawsze odmienił Hollywood, tworząc uniwersum kosmicznej sagi pełnej niezwykłych planet i ras obcych.
"Obcy – ósmy pasażer Nostromo" (1979)
Mroczna wizja Ridleya Scotta, w której załoga statku kosmicznego mierzy się z bezlitosnym kosmicznym drapieżnikiem. Wywarła ogromny wpływ na kino grozy.
Ewolucja wizerunku kosmitów w filmach
Sposób przedstawiania kosmitów i obcych cywilizacji na kinowym ekranie znacząco ewoluował na przestrzeni dziesięcioleci. Początkowo byli oni ukazywani w sposób naiwny i schematyczny, z czasem zaś zyskali o wiele bardziej złożone i realistyczne oblicza. Świadczy to o rozwoju technik filmowych, ale też zmianie wyobrażeń ludzi na temat życia pozaziemskiego.
Prosty wizerunek kosmitów
W pierwszych dekadach kina sf kosmici przedstawiani byli w sposób dość prymitywny - jako "małi zieloni ludziki" o kanciastych głowach. Ukazywano ich jako zagrażających najeźdźców (np. w "Dniu, gdy Ziemia stanęła w miejscu") bądź naiwnych badaczy (jak w "Dziecku z kosmosu").
Bardziej złoż Podsumowanie
Podsumowanie
Filmy o kosmitach od zarania kina fascynowały widzów na całym świecie, ewoluując od prostoty początków gatunku do niezwykle realistycznych i złożonych produkcji współczesnych. Na przestrzeni dekad powstało wiele arcydzieł sf, które na stałe wpisały się do historii kina i kultury masowej, kształtując wyobrażenia o podbojach kosmicznych. Choć zmieniały się techniki filmowe, to tematyka spotkań z obcymi cywilizacjami wciąż pobudza ludzką wyobraźnię i zachęca do refleksji nad miejscem człowieka we wszechświecie. Niewątpliwie jeszcze niejedno arcydzieło wzbogaci ten niezwykły gatunek.
Tagi
Udostępnij
