Więźba dachowa to kluczowy element konstrukcji dachu, od którego zależy bezpieczeństwo całego budynku. W artykule przyjrzymy się różnym rodzajom więźby - zarówno tradycyjnej, jak i prefabrykowanej. Omówimy zalety i wady obu rozwiązań. Porównamy koszty zakupu materiałów i montażu. Wskażemy także najważniejsze elementy, z których składa się więźba oraz wyjaśnimy, na co zwrócić uwagę przy jej wyborze i montażu.
Rodzaje więźby dachowej
Więźba dachowa to konstrukcja nośna dachu, która przenosi ciężar pokrycia dachowego na ściany budynku. Wyróżnia się kilka podstawowych rodzajów więźby dachowej:
Więźba krokwiowa
Jest to najprostszy i najczęściej spotykany rodzaj więźby. Składa się z belek ułożonych poziomo (murłaty) oraz belek ułożonych skośnie (krokwie). Krokwie łączy ze sobą kalenica. Stosuje się przy niewielkich rozpiętościach do 6 m.
Zaletą tego rozwiązania jest prostota, niska cena i łatwy montaż. Wadą - ograniczona wytrzymałość przy większych rozpiętościach.
Więźba jętkowa
Stosowana przy większych rozpiętościach (do 11 m). Składa się z belek poziomych, skośnych oraz dodatkowych belek wzmacniających zwanych jętkami. Jętki łączą pary krokwi w połowie ich długości, zwiększając sztywność i nośność konstrukcji.
Zaletą tego rozwiązania jest możliwość pokrycia większych przęseł. Wadą - większa pracochłonność i koszt montażu.
Cena więźby dachowej tradycyjnej
Koszt więźby tradycyjnej składa się z dwóch elementów: ceny materiału (drewna) oraz kosztów robocizny.
Cena 1 m3 odpowiednio przygotowanego drewna na więźbę waha się od:
- 600 zł - drewno jodłowe
- 700-800 zł - drewno świerkowe lub sosnowe
- 900 zł - drewno modrzewiowe (najdroższe)
Do tego należy doliczyć koszty robocizny, które wynoszą średnio ok. 20 zł za 1 m2 więźby. Im bardziej skomplikowany kształt dachu, tym robocizna będzie wyższa.
Łączny koszt tradycyjnej więźby dachowej to więc ok. 1000-2000 zł za 1 m3 w zależności od materiału i stopnia skomplikowania konstrukcji.
Przykładowy kosztorys tradycyjnej więźby dla domu jednorodzinnego
| Powierzchnia dachu | 200 m2 |
| Materiał (drewno, np. świerk) | 20 m3 x 800 zł/m3 = 16 000 zł |
| Robocizna | 200 m2 x 20 zł/m2 = 4 000 zł |
| Łączny koszt | 20 000 zł |
Cena więźby dachowej prefabrykowanej
Więźba prefabrykowana wykonywana jest z gotowych elementów drewnianych, wyprodukowanych wcześniej poza placem budowy. Najczęściej spotykana jest w postaci wiązarów kratownicowych.
Zaletą tego rozwiązania jest krótszy czas montażu, niższa robocizna oraz mniejsze zużycie drewna (nawet o 30%). Koszt materiału jest jednak nieco wyższy i wynosi średnio 1100-1400 zł za 1 m3 gotowych elementów.
Przykładowy kosztorys prefabrykowanej więźby dla domu jednorodzinnego
| Powierzchnia dachu | 200 m2 |
| Materiał (wiązary kratowe) | 14 m3 x 1300 zł/m3 = 18 200 zł |
| Robocizna | 200 m2 x 15 zł/m2 = 3 000 zł |
| Łączny koszt | 21 200 zł |
Podsumowując, koszt gotowej więźby prefabrykowanej jest nieco wyższy od tradycyjnej, jednak rekompensują to oszczędności na robociźnie i czasie budowy.
Więźba dachowa drewniana – budowa i elementy
Więźba dachowa składa się z charakterystycznych elementów ciesielskich. Najważniejsze z nich to:
Krokwie i jętki
Podstawowe elementy nośne więźby w postaci belek ułożonych skośnie. Krokwie dodatkowo wzmacniane jętkami przy większych rozpiętościach.
Kalenica
Poziomy element łączący dwa skrajne punkty krokwi. Tworzy grzbiet (kalenicę) dachu.
Murłaty
Poziome belki drewniane mocowane do ścian, na których spoczywają końce krokwi.
Elementy stężające
Deski i łaty przybite poprzecznie albo skośnie, dodatkowo usztywniające konstrukcję więźby.
Ponadto w zależności od typu więźby mogą występować elementy takie jak: słupy, zastrzały, kleszcze i wiele innych.
Montaż więźby dachowej jest bardzo ważnym etapem budowy domu, który w dużej mierze decyduje o jego bezpieczeństwie i trwałości. Oto podstawowe kroki montażu tradycyjnej więźby drewnianej:
Przygotowanie podłoża i fundamentów
Pierwszym krokiem jest sprawdzenie, czy ściany i podłoże spełniają wymagania wytrzymałościowe i czy konstrukcja jest odpowiednio przygotowana do montażu więźby. Szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne wypoziomowanie murłat.
Montaż elementów podporowych
Kolejnym etapem jest montaż elementów, na których będzie opierać się więźba dachowa, czyli przede wszystkim murłat ale też ewentualnych słupów lub zastrzałów.
Układanie krokwi i pozostałych elementów
W tym etapie układamy już bezpośrednio elementy szkieletu więźby, zaczynając od krokwi, przez jętki i kalenicę, a kończąc na deskowaniu i usztywnieniach. Bardzo ważna jest precyzja, bo od tego zależy prawidłowe działanie całej konstrukcji.
Impregnacja i zabezpieczenia
Po zmontowaniu należy zadbać o odpowiednie zaimpregnowanie i zabezpieczenie elementów więźby przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.
Pokrycie dachu
Ostatnim krokiem jest już tylko montaż poszycia i pokrycia dachu (np. dachówka, blacha) chroniącego drewnianą konstrukcję więźby.
Podsumowując, montaż więźby dachowej to bardzo istotny i niezwykle precyzyjny proces, który lepiej zlecić profesjonalnej ekipie cieśli.
Podsumowanie
W artykule omówiono budowę i rodzaje więźby dachowej, która jest kluczowym elementem konstrukcyjnym dachu. Przedstawiono zalety i wady rozwiązań tradycyjnych oraz prefabrykowanych. Podano orientacyjne ceny materiałów i robocizny związane z montażem więźby w domu jednorodzinnym. Przeanalizowano kosztorysy dla przykładowej realizacji, porównując koszty więźby tradycyjnej i prefabrykowanej. Omówiono także poszczególne elementy (krokwie, jętki, kalenica itp.), z których składa się więźba. Całość podsumowano krótkim opisem etapów montażu więźby.
Artykuł dostarcza czytelnikowi wszechstronnej wiedzy na temat zagadnień związanych z tą niezwykle istotną częścią konstrukcyjną dachu jaką jest drewniana więźba. Pozwala podjąć świadomą decyzję co do wyboru rodzaju i sposobu montażu więźby na własnym dachu.
